Mặc dù một số chất gây ô nhiễm không khí nhất định được theo dõi thường xuyên hơn những chất khác, nhưng điều quan trọng bất kỳ phép đo nào đơn vị quan trắc chỉ cung cấp về một chất gây ô nhiễm tại một thời điểm nhất định. Điều quan trọng là phải đo lường một loạt các chất gây ô nhiễm.
Phân loại chất gây ô nhiễm không khí
Sự đa dạng và phức tạp của các chất gây ô nhiễm không khí có nghĩa là chúng có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau – chẳng hạn như thành phần vật lý, nguồn gốc, tác động đến sức khỏe và cách chúng được điều chỉnh (nếu có).
Ví dụ, phân loại rộng rãi các chất gây ô nhiễm thành hai loại: Chất gây ô nhiễm không khí thông thường và Chất gây ô nhiễm không khí nguy hiểm. Các chất gây ô nhiễm không khí thông thường là sáu chất – chất dạng hạt, tầng ozone trên mặt đất, carbon monoxide, sulfur dioxide, nitơ dioxide và chì. Chất gây ô nhiễm không khí nguy hiểm, còn được gọi là chất gây ô nhiễm không khí độc hại, là những chất được biết hoặc nghi ngờ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe (bao gồm ung thư, ảnh hưởng đến sinh sản hoặc dị tật bẩm sinh) hoặc tác động xấu đến môi trường – bao gồm benzen, điôxin, amiăng, toluene và các kim loại như cadmium, thủy ngân, crom và các hợp chất chì.
Bản chất của chất lượng không khí
Chất lượng không khí tại nơi làm việc hoặc tại khu vực có thể thay đổi nhanh chóng dựa trên sự tương tác giữa các chất ô nhiễm, gió và các yếu tố khí hậu khác.
Vật chất hạt (PM) là chất gây ô nhiễm không khí được giám sát phổ biến nhất.
Tương tác ô nhiễm không khí và các chất ô nhiễm thứ cấp
Mặc dù các chất gây ô nhiễm không khí sơ cấp có thể có tác động rất bất lợi nhưng chúng không tồn tại trong chân không. Các chất ô nhiễm không khí thứ cấp, hình thành do phản ứng giữa các chất ô nhiễm chính trong khí quyển, cũng đóng một vai trò trong bức tranh tổng thể về chất lượng không khí.
Một chất gây ô nhiễm không khí thứ cấp chính, ôzôn trên mặt đất, hình thành do sự tương tác xảy ra khi hai chất ô nhiễm chính là hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) và oxit nitơ (NOx), phản ứng với ánh sáng mặt trời khi có nhiệt. Những chất gây ô nhiễm chính này có thể được gió vận chuyển đi khoảng cách xa, có nghĩa là ngay cả những khu vực nông thôn có ít lượng phát thải các chất ô nhiễm chính này vẫn có thể gặp phải nồng độ ozone cao.
Tầng ozone trên mặt đất có liên quan đến những thiệt hại đáng kể đối với sức khỏe con người và môi trường.
Sương mù quang hóa cũng là kết quả của sự tương tác giữa các chất ô nhiễm không khí khác nhau. Lớp sương mù này có sương mù màu nâu và có thể gây đau mắt, chiếm phần lớn lượng sương mù mà chúng ta thấy ngày nay. Sương mù quang hóa hình thành từ sự tương tác giữa các hạt, oxit nitơ, ozon và các chất gây ô nhiễm không khí khác, mặc dù chủ yếu là từ VOC và NOx vì ozon bao gồm một phần lớn sương mù này. Peroxyacetyl nitrat, là một thành phần khác của sương mù quang hóa có thể gây kích ứng mắt và các vấn đề về hô hấp.
Tương tác giữa các chất gây ô nhiễm không khí cũng có thể góp phần hình thành mưa axit. Cụ thể, sự tương tác giữa nitơ dioxide, sulfur dioxide, nước, oxy và các hóa chất khác trong khí quyển tạo thành các hợp chất có tính axit. Khi rơi xuống đất dưới dạng mưa axit, chúng có thể gây kích ứng đường hô hấp, mắt cũng như gây ra sự hư hỏng bề ngoài, tượng và các công trình văn hóa quan trọng khác.
Xem thêm: Mối liên hệ giữa các chất gây ô nhiễm không khí khác nhau
Giám sát chất lượng không khí của bạn để hiểu biết toàn diện về chất lượng không khí
Chất lượng không khí là một hiện tượng phức tạp và có tính biến động cao, trong đó các phép đo của bất kỳ một chất gây ô nhiễm không khí nào cũng cung cấp một cái nhìn tổng quan về ô nhiễm không khí tại một thời điểm nhất định.
Đo nhiều chất độc hại không khí hơn, cụ thể tại nơi làm việc đo bức xạ nhiệt, đo tia tử ngoại, đo phóng xạ, đo bụi toàn phần, bụi hô hấp, hơi khi độc, đo khí CO, CO2, SO2, NO2,… Hiểu rằng những chất gây ô nhiễm này không tồn tại một mình mà tương tác với nhau theo những cách phức tạp cũng là chìa khóa để vẽ nên một bức tranh toàn diện hơn về chất lượng không khí diễn ra như thế nào ở một địa điểm nhất định – và đưa ra các giải pháp sáng tạo để giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí.
Việt Nhật Quan trắc cung cấp dịch vụ Quan trắc môi trường lao động. Nếu bạn quan tâm đến việc giám sát chất lượng không khí, đánh giá số liệu đo lường các yếu tố quan trọng môi trường lao động tại nơi làm việc đừng ngần ngại yêu cầu báo giá với Việt Nhật nhé!