Tin tức

Cách quản lý các chuyển động lặp đi lặp lại trong môi trường công nghiệp

Trong môi trường sản xuất công nghiệp, chuyển động lặp đi lặp lại là một trong những yếu tố rủi ro công thái học phổ biến, có thể gây ra các chấn thương cơ xương khớp nếu không được kiểm soát đúng cách. Quản lý tốt các chuyển động này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người lao động, mà còn nâng cao năng suất, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Bài viết này sẽ phân tích khái niệm chuyển động lặp đi lặp lại, tác động của chúng tới nhân viên, đồng thời đưa ra các giải pháp công thái học để quản lý rủi ro hiệu quả.

Chuyển động lặp đi lặp lại là gì?

Đó là những động tác được thực hiện nhiều lần theo cùng một cách, thường sử dụng cùng nhóm cơ và khớp. Loại chuyển động này xuất hiện ở nhiều ngành nghề, đặc biệt là sản xuất, lắp ráp, xây dựng, may mặc, kho bãi hoặc thậm chí công việc văn phòng.

Ví dụ:

  • Đóng gói chai lọ: Công nhân liên tục lặp lại động tác với, cầm, đặt vào hộp.

  • Kho bãi: Nhân viên thường xuyên nâng, cúi, kéo, di chuyển các kiện hàng.

  • May mặc: Người lao động lặp lại động tác đạp bàn đạp và điều khiển máy.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng, nếu chu kỳ chuyển động lặp lại trong vòng dưới 30 giây, nó được xem là tần suất lặp lại cao; nếu trên 30 giây, mức lặp lại thấp hơn.

Tác động của chuyển động lặp đi lặp lại

Các chuyển động lặp đi lặp lại có thể gây hao mòn cơ thể, đặc biệt là cơ, gân và khớp. Khi cơ thể không có đủ thời gian để phục hồi nhanh như khi bị tổn thương, tình trạng viêm sẽ xảy ra. Điều này có thể gây đau và cuối cùng dẫn đến chấn thương tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Việc không nghỉ ngơi hoặc thậm chí là nghỉ quá ngắn giữa các động tác cũng không tạo điều kiện cho cơ bắp phục hồi. Điều này sẽ tích tụ tác động của lực tác động, gây căng cơ, dẫn đến mỏi cơ và căng cơ. Điều này thường xảy ra ở những công việc có tính lặp lại cao, nhịp độ nhanh và hoạt động cơ bắp liên tục, chẳng hạn như liên tục cầm dụng cụ cầm tay.

Hệ quả là:

  • Viêm, đau nhức, tê mỏi.

  • Căng cơ, suy giảm tính linh hoạt.

  • Rối loạn cơ xương khớp liên quan đến công việc (WMSD).

Người lao động có thể gặp tình trạng rối loạn vận động lặp đi lặp lại (RMD), thường xuất hiện ở cổ tay, bàn tay, khuỷu tay, vai, lưng, cổ, đầu gối, thậm chí bàn chân. Triệu chứng gồm đau, sưng, yếu cơ, hoặc mất khả năng thực hiện các động tác đơn giản.

Những nghề nghiệp có nguy cơ cao gồm: đóng gói, lắp ráp, làm mộc, làm vườn, đánh máy, sử dụng dụng cụ cầm tay, chơi nhạc cụ…

Giải pháp công thái học để quản lý rủi ro

1. Thiết lập trạm làm việc phù hợp

Việc thiết lập các trạm làm việc phù hợp cho nhân viên có thể loại bỏ lực quá mức cần thiết khi thực hiện nhiệm vụ, do đó làm giảm nguy cơ mỏi cơ và phát triển các rối loạn chuyển động lặp đi lặp lại.

Các công ty thường thiết kế không gian làm việc theo phong cách “một kích cỡ phù hợp với tất cả”. Tuy nhiên, điều này có thể gây khó chịu cho hầu hết nhân viên vì mỗi người đều khác nhau. Việc thiết kế không gian làm việc cho mỗi người là không thực tế và tốn kém.

Một trạm làm việc có thể điều chỉnh linh hoạt giúp hạn chế tư thế gò bó, giảm các động tác không cần thiết và tránh chấn thương do căng thẳng lặp đi lặp lại. Điều này cũng giúp tăng năng suất lên tới 25%.

2. Sử dụng các giải pháp công thái học để giảm thiểu các chuyển động lặp đi lặp lại

Các giải pháp công thái học đảm bảo các vật dụng thiết yếu luôn trong tầm với và người vận hành có thể thực hiện nhiệm vụ ở tư thế trung tính.

Sau đây là một số ví dụ.

  • Giá đỡ thùng chứa khớp nối: Hỗ trợ các thùng chứa với nhiều kích cỡ khác nhau. Nó đưa vật tư đến khu vực 1 hoặc 2, gần với người lao động hơn, đồng thời giảm thiểu rủi ro do phải liên tục với tới.

  • Hệ thống hỗ trợ dụng cụ:

    Hỗ trợ dụng cụ cũng là một cách để quản lý rủi ro do các công việc lặp đi lặp lại gây ra. Nó đặt dụng cụ trong phạm vi tiếp cận công thái học phù hợp để giảm thiểu chuyển động của người vận hành và cải thiện năng suất.

    Đường ray dụng cụ kết hợp với xe đẩy dụng cụ giúp giữ dụng cụ điện gần người vận hành để giảm thiểu chuyển động và thời gian chu kỳ. Nó cũng giúp giảm bớt trọng lượng của dụng cụ điện, đồng thời giúp giảm áp lực do các chuyển động lặp lại.

Nghiên cứu công thái học tại Đại học Bang Bắc Carolina đã chứng minh rằng, sử dụng trạm làm việc và công cụ hỗ trợ giúp giảm 39% thời gian thao tác không tạo giá trị trong các nhiệm vụ lắp ráp.

3. Kiểm soát thực hành công việc

Kiểm soát thực hành công việc thay đổi cách thực hiện nhiệm vụ để đảm bảo an toàn hơn. Dưới đây là một số biện pháp kiểm soát thực hành công việc nhằm giảm thiểu nguy cơ chuyển động lặp lại:

  • Luân chuyển công việc: Giúp nhân viên thay đổi nhóm cơ sử dụng, giảm căng thẳng lặp lại.

  • Mở rộng công việc: Bổ sung thêm nhiệm vụ liên quan để tránh sự đơn điệu, tăng động lực làm việc.

  • Nghỉ giải lao hợp lý: Các khoảng nghỉ ngắn để giãn cơ, phục hồi thể lực và giảm mệt mỏi.

  • Cải tiến quy trình: Sắp xếp vật dụng trong tầm với, dùng xe đẩy hoặc băng chuyền thay vì nâng tay.

  • Đào tạo kỹ thuật làm việc đúng: Giúp người lao động ý thức và thực hành công thái học trong công việc hằng ngày.

Vai trò của Việt Nhật – Quan trắc môi trường

Mỗi doanh nghiệp đều có đặc thù riêng, vì vậy giải pháp công thái học cần được thiết kế phù hợp với môi trường làm việc thực tế.

Với kinh nghiệm trong lĩnh vực quan trắc môi trường lao động và tư vấn công thái học, Việt Nhật – Quan trắc môi trường cung cấp:

Việc quản lý tốt các chuyển động lặp đi lặp lại sẽ giúp doanh nghiệp:

  • Giảm chi phí do tai nạn và bệnh nghề nghiệp.

  • Nâng cao năng suất và tinh thần người lao động.

  • Tạo môi trường làm việc an toàn, hiện đại và bền vững.

Kết luận: Quản lý các chuyển động lặp đi lặp lại không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn đòi hỏi sự phối hợp tích cực của người lao động. Với các giải pháp công thái học phù hợp, doanh nghiệp sẽ vừa đảm bảo sức khỏe cho nhân viên, vừa gia tăng hiệu quả sản xuất.